NIE DAJ SIĘ OSZUKAĆ!

ZACZNIJ OD KRYTYCZNEGO MYŚLENIA!

Czy żyjemy w świecie bez prawdy? Jak często jesteśmy narażeni na dezinformację i kontakt z fałszywymi informacjami? Skąd czerpiemy informacje? Poznaj najważniejsze wnioski z dwóch badań przeprowadzonych wśród młodzieży oraz dorosłych, które opisują występowanie zjawiska fałszywych informacji w Polsce.

Czy obecność nieprawdziwych informacji w debacie publicznej jest dla Ciebie problemem?

0%
badanych zgadza się ze stwierdzeniem, że obecność wiadomości i informacji, które są nieprawdziwe lub zniekształcają rzeczywistość, stanowi problem w Polsce.

Na co dzień Polacy czerpią informację głównie z...

0% telewizji
0% mediów
społecznościowych
0% internetowych
portali informacyjnych

Polskie społeczeństwo jest ...

tego, jak dochodzi do powstawania, udostępniania oraz rozpowszechniania fałszywych informacji, tzw. fake news'ów.

Nieświadome, świadczy o tym fakt, że z pojęciem fake news nigdy nie miało do czynienia 49% ogółu przebadanych.

Respondenci deklarują, że głównie z fake news'ami spotykają się...

kilka razy w miesiącu 25%
przynajmniej raz w tygodniu 20%
prawie codziennie 15%

Rozpowszechnianie fake newsów kojarzone jest głównie przez badanych z telewizją.

0%

Według przebadanych fake newsy najczęściej dotyczą takich tematów jak...

76%
Polityka
39%
Show-biznes
24%
Lifestyle

Kto najczęściej rozpowszechniania fałszywe informacje?

W opinii przebadanych za rozpowszechnianie fake newsów odpowiadają głównie:


59% politycy
42% media
39% dziennikarze

Aż 0% uczestników badania za główną przyczynę powstawania fałszywych informacji uznaje chęć wpływania na opinie odbiorców.

FAKE NEWSY
Z PERSPEKTYWY MŁODZIEŻY

56,2% uczniów biorących udział w badaniu wskazało, że pojawianie się nieprawdziwych, zniekształcających rzeczywistość informacji stanowi w Polsce problem.

Głównym źródłem codziennych informacji osób w wieku 15-19 lat jest ...

Telwizja jest dopiero 4 z kolei źródłem codziennych informacji, wskazywanym przez młodych ludzi (43,3%). Głównym źródłem są media społecznościowe (Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, inne) - 79,9% wskazań. Na kolejnych miejscach znalazły się: rodzina, przyjaciele i znajomi (53,8%), internetowe portale informacyjne (48,1%).
Aż 79,9% młodych ludzi wskazało, że głównym źródłem ich codziennych informacji są media społecznościowe (Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, inne).

Główne źródła informacji w Internecie, z których korzystają młodzi ludzie to:

Facebook 37,5%
Portale informacyjne 13,1%
Youtube 12,1%

Czy weryfikujesz informacje, które czytasz, udostępniasz, komentujesz?

Co 5 młoda osoba (22,1%) w ogóle nie zastanawia się nad rzetelnością docierających do niej informacji. 19,5% osób ogranicza się jedynie do jednego źródła weryfikując informacje.

94,4% badanych uczniów spotkało się z pojęciem fake news.

Wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych, co 4 osoba spotyka się z fake newsami przynajmniej raz w tygodniu (28,3%), natomiast co 5 uczeń deklaruje, że ma styczność z tego rodzaju informacjami prawie codziennie (21,9%).

Młodzi ludzie najczęściej spotykają się z rozpowszechnianiem fałszywych informacji...

37,2% w mediach
społecznościowych
25,9% na portalach
i serwisach rozrywkowych
19,1% w telewizji

41,7% uczniów wskazało, że najczęściej spotyka się z fake newsami na temat show-biznesu.

Kto najczęściej rozpowszechniania fałszywe informacje?

Media 55,7%
Osoby potocznie określane trollami internetowymi 47,9%
Zwykli użytkownicy Internetu 34,9%

Najczęściej wskazywaną przyczyną tworzenia fake newsów przez młodych ludzi była...

40,2% chęć wpływania
na opinie odbiorców
(manipulacja)
20,2% motyw zarobkowy
11,1% chęć zaszkodzenia
drugiej osobie

68,1% badanych uczniów zgadza się ze stwierdzeniem, że zjawisko fake newsów będzie się pogłębiać.

Obróć urządzenie
X

O Raporcie

Raport “Problem fake news w Polsce”

Temat fałszywych informacji tzw. fake news jest jednym z problemów, który w ostatnim roku bardzo często pojawiał się w debacie publicznej. Media, organizacje oraz instytucje państwowe czy międzynarodowe zaczęły definiować zjawisko występowania fałszywych informacji i podejmować próby walki z nim.

Stowarzyszenie Demagog jest jedną z organizacji, której misją jest dążenie do prawdy oraz edukowanie społeczeństwa. Aby kompleksowo zbadać skalę występowania zjawiska fałszywych informacji w Polsce, organizacja przeprowadziła dwa badania opinii. Pierwsze badanie przeprowadzone zostało wśród młodych ludzi między 15 a 19 rokiem życia. Jego celem było zweryfikowanie poziomu wiedzy nastolatków na temat zjawiska fałszywych informacji, ich postrzegania i rozpoznawania w mediach i internecie. Drugie badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej ogólnopolskiej grupie osób.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z naszym raportem. Jest to pierwsza publikacja, która kompleksowo opisuje występowania problemu fałszywych informacji w Polsce.

Przeprowadzone badania były punktem wyjścia do stworzenia kampanii edukacyjnej oraz platformy e-learningowej przygotowywanej przez Stowarzyszenie Demagog.

Pobierz raport

OGÓLNOPOLSKIE BADANIE CATI

CEL

Celem badania było zapoznanie się z doświadczeniami i opiniami Polaków na temat zjawiska jakim jest fake news.

METODOLOGIA

Badanie opinii publicznej przeprowadzono w dniach 18 grudnia 2018 - 4 stycznia 2019 roku, w całej Polsce, na reprezentatywnej i losowo wybranej próbie Polaków w oparciu o metodę CATI (wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo). Łącznie przebadanych zostało 1000 respondentów, w wieku 15 lat i więcej. Próba reprezentatywna ze względu na następujące cechy: płeć, wiek, wielkość miejsca zamieszkania wg liczby ludności oraz województwa zamieszkania respondenta.

BADANIE ANKIETOWE WŚRÓD UCZNIÓW

CEL

Celem badania było poznanie poziomu wiedzy młodych osób (15-19 lat) na temat zjawiska fałszywych informacji, ich postrzegania i rozpoznawania w mediach oraz w Internecie.

METODOLOGIA

Badanie zostało zrealizowane przez Stowarzyszenie Demagog w okresie grudzień 2018 - styczeń 2019 r. Badanie przeprowadzone zostało na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie 1040 uczniów w wieku 15-19 lat (liceów, techników i szkół branżowych (z wyłączeniem szkół specjalnych)). Badaniem objęto uczniów I, II, III i IV klas szkół ponadgimnazjalnych. Łącznie badanie przeprowadzono w 40 szkołach na terenie całej Polski.

Operat losowania stanowiła lista szkół sporządzona przez MEN, zawierająca informacje o liczbie klas w każdej ze szkół - System Informacji Oświatowej (SIO; dane o placówkach edukacyjnych wg stanu z marca 2016 roku). Schemat doboru próby składał się z dwóch etapów: losowanie szkół; losowanie jednego oddziału w każdej wybranej szkole.

I etap - losowania szkół: zastosowano warstwowanie, które wyznaczyło sposób uporządkowania placówek w operacie losowania. Wykorzystano do tego celu dane o rodzaju szkoły (liceum ogólnokształcące, technikum, szkoła branżowa) oraz lokalizację szkoły w podziale na pięć kategorii wielkości miejscowości (wieś, miasto do 20 tys. mieszkańców, miasto od 20 do 100 tys. mieszkańców, miasto od 100 do 200 tys. mieszkańców oraz miasto powyżej 200 tys. mieszkańców). Szkoły losowano z prawdopodobieństwami proporcjonalnymi do liczby oddziałów klas (dane SIO), tak aby wszystkie klasy miały jednakowe szanse znalezienia się w próbie, niezależnie od wielkości szkoły, z której pochodzą.

II etapu - losowanie oddziału: w każdej dobranej, w ramach I etapu szkole, losowano w sposób prosty jeden oddział spośród wszystkich istniejących tam oddziałów klas. W ramach każdej szkoły wylosowano 1-2 oddziały klasowe. Klasy dobierane były w losowaniu prostym.

Ponieważ jednostką losowania była klasa szkolna, zatem próba miała charakter klastrowo–warstwowy. Losowy dobór szkół i klas zagwarantował reprezentatywność płci badanych uczniów. Wywiady zostały zrealizowane metodą audytoryjną – uczniowie, samodzielnie i anonimowo, wypełniali ankiety w czasie jednej godziny lekcyjnej. W badaniu brali udział jedynie uczniowie wybranych oddziałów, którzy byli obecni w dniu realizacji badania.